Reconquista

Geschreven bij Reconquista

Het dikke boek met veel oosterse namen, veel personen, veel onbekende woorden, Latijnse teksten, alles steeds achterin op te zoeken, vraagt nogal wat van een lezer die hier onbekend mee is. Dat vind ik niet in goede verhouding tot wat het boek uiteindelijk biedt. Wie halverwege twijfelt tussen wel of niet doorlezen, raad ik aan om alleen de hoofdstukken van de zwarte monniken Caput I t/m XV met de biecht van Teresa verder te lezen en de epiloog. Lezers die van gevechtsverslagen houden, kunnen hun hart ophalen. Mij was het te veel van het goede. Personages worden niet uitgediept, waardoor het niet goed lukt met ze mee te leven. Dient de historische achtergrond de verhaallijn (het wel en wee van twee ridders, Carmelo en Eloy, en de biecht aan monnik Pius in het klooster van de orde van Cluny) of dient de verhaallijn juist de historische voorgrond? Ik verwacht van een historische roman het eerste, maar de lezer krijgt het tweede. Zo wordt veel complexe historische informatie de lezer in feite opgedrongen, waardoor ik me aan het eind van het boek wat genomen voelde. Verder kwamen de personages, hun denkwijze en de dialogen mij net iets te eigentijds voor. Bijvoorbeeld, het is onwaarschijnlijk dat een vrouw in de 11e eeuw zegt dat hete zon niet goed is voor je 'hersenen'.

De roman laat wel goed zien hoe de mensen in het middeleeuwse multiculturele Spanje samenleefden en door wereldlijke en geestelijke machtsbelangen uit elkaar gedreven werden, hoe machtsmisbruik, willekeur en rechteloosheid aan de orde van de dag waren en hoe onveilig en onzeker het leven was. Bulnes als satiricus is erin te herkennen dat geen enkele machthebber deugt. Dat hele beeld wordt mooi opgebouwd, maar het had minder breedvoerig gekund met levensechtere personages. Het einde vond ik ronduit teleurstellend en ik bleef ook achter met vragen.

Ten slotte, door de noodzaak veel te navigeren lijkt het boek me erg lastig te lezen op de e-reader.

‘Reconquista’ is een magistrale historische roman van Miquel Bulnes. In de eerste plaats is de historische setting bijzonder interessant: de wisselende verhouding tussen Arabieren en christenen op het Iberisch schiereiland aan het eind van de elfde en begin van de twaalfde eeuw.

Mijn persoonlijke interesse in deze periode is vooral verbonden met het lot van de geschriften uit de Griekse oudheid. Die gingen na de val van het Romeinse Rijk in 476 nChr. Grotendeels verloren voor het Westen, ten voordele van de Byzantijnen en Arabieren. De Reconquista bracht het Westen ten dele terug op het spoor van de wortels van onze beschaving, een beweging die zich zou voltrekken met de val van Constantinopel in 1453.

Aan de hand van rijke, interessante en geloofwaardige verhaallijnen, verschijnt veel meer reliëf dan ‘de’ christenen versus ‘de’ Arabieren. Bulnes laat ons kennismaken met Leonezen, Galiciërs, Castilianen, christenen die de Visigotische dan wel Romeinse riten volgen, mozaraben, muladies, joden, Arabieren en Almoraviden.

Door een speling van het lot raken de twee hoofdpersonages, tevens elkaars neef, van elkaar gescheiden. De ene blijft in de christelijke cultuur, de andere komt in de islamitische cultuur terecht. Dit laat Bulnes toe om beide culturen tot leven te brengen. Het resultaat is een prachtige compositie, zeker omdat er nog een derde lijn, die zich enkele decennia later afspeelt, in het verhaal verweven wordt.

Het vuistdikke boek leest uitermate aangenaam, ondanks de ingewikkelde stambomen en veelheid aan personages. Wat mij betreft, had Bulnes hier en daar zelfs een aspect nog wat verder mogen uitdiepen.

Heerlijk verhaal over een periode waar ik niet veel van wist, Miquel Bulnes neemt je mee op reis tijdens de reconquista van Spanje in de 11e eeuw op een manier waardoor de historie voor je gaat leven. Ook perfect gezelschap tijdens een reis naar Sevilla of Toledo. En ja, er zijn veel namen en (arabische) termen, maar ik vind dat juist een meerwaarde.